TECVİD NEDİR?
Bütün hamtlar ve övgüler Allahu Teâlâ’ya mahsustur. Kâinat’ın zerresi adedince, Salât ve selam Âlemlerin Efendisi, Hz. Muhammed (s.a.v.) ‘e âline ve ashabına olsun.
Allahumme salli ala Muhammed’in ve ala ali Muhammed
Değerli okurlarım! Tecvid: Sözlükte; bir şeyi süslemek, güzel ve hoşça yapmak anlamlarına gelen, ıstılahta ise; kuvvet, zayıflık, şiddet, yumuşaklık, sadelik bakımlarından çıkış yerlerine göre, her bir harfin hakkını vererek telaffuz etmek anlamını ifade eden “Arapça " bir mastardır.
Tecvîd'in birbirine yakın pek çok tarifi yapılmıştır. Bu tariflerden anlaşıldığına göre tevcîd, bilim olarak harfleri incelemektedir.
Tecvid, Kur'an-ı Kerim’in okunuşuyla ilgili bir bilim olunca, onun ilgi alanıKur'an'nı Kerim’dir.
Yani Kur'an'ın kelimeleri ve bu kelimeleri oluşturan harflerdir.
Kur'an-ı Kerim, harflerinin durumunu söz konusu eden Tecvid, Kur'an-ı Kerim’i hatasız okumayı öğreten bir ilimdir.
Buna göre tecvidin gayesi, ilahî kelâmın okunuşunda, dili her türlü hatadan korumaktır.
Tecvîd ilmini birçok âlim, Kıraat ilminin bir parçası olarak değerlendirmişlerdir.
Fakat tecvîd, Kur'an'ı Kerim, Allah ve Resulü (s.a.v.) isteğine göre okunması konusunda önemli bir rol üstlendiği için, ayrı bir bilim dalı olarak sayılması gerekli görülmüştür.
Çünkü Kıraat ilminin konusu Kur'an-ı Kerim'in kelimeleri, tecvidinki ise, onun harfleridir.
Tecvid’in gayesi, Yüce Allah'ın "Kur'an'ı açık açık, tane tane oku" (Müzemmil suresi. 4) buyruğunu gerçekleştirmektir.
Buna göre Kur'an-ı Kerim, ağır ağır, harflerini belli ede ede, öyle ki, dinleyenlerin adeta harflerini sayabileceği şekilde okunmalıdır.
Bu ayette Kur'an'ı Kerim’in güzel, ahenkli ve tane tane okunması, telaffuzu ve harflerin çıkış yerlerine uygun bir şekilde tilavet edilmesine dikkat çekilmektedir.
Kur'anı Kerim Allahu Teâla’nın sözü olduğu için, indiği şekilde korunması ve böylece okunması gerekmektedir.
Âlimlerin belirttiğine göre bu ayette Allahu Teâlâ sevgili Habibine Kur’an’ı Kerim’i tecvîd ile okumayı emretmiştir.
Bu emir, bütün Müslümanlar için de geçerlidir. “Zemahşeri,” ayetteki "tertîlen"mastarının emrin vücûbunu te'kid etmek ve Kur'an-ı Kerim okuyan kimseye tecvidin muhakkak gerekli olduğunu göstermek için geldiğini belirtmiştir (Zemahşerî, Keşşaf, 3, 281).
Kur'an-ı Kerim Allahu Teâlâ katından lafız ve manasıyla birlikte inmiş olduğu için, Kur'an-ı Kerim bütünlüğünü oluşturan lafız ve mana örgüsüne önem vermek gerekmektedir.
Kur'an-ı Kerim'in Arapça olması onun bu dilin özelliklerine göre okunmasını da gerekli kılmaktadır.
Kur'an'ın belirli kurallara göre okunması gerektiğine göre, bu kuralların bir çeşit toplamı demek olan tecvit de,
Kur'an-ı Kerim tilâvetinin ayrılmaz parçası durumundadır.
Güzellerin en güzeli (s.a.v.), Kur’an’ı Kerim’in tecvîdle okunmasına büyük önem vermiş ve böyle okuyanları da takdirle karşılayarak bu kimselere iltifatta bulunmuştur.
Meselâ, Kur'an'ı güzel okuma konusunda ün yapmış bir sahabe olan İbn Mes'ud için; "Kim Kur'an'ı ilk indiği şekilde okumayı severse, İbn Mes'ud'un kıraatini okusun" (İbn Mâce, Mukaddime, ,). Buyurmuşlardır.
Hz. Peygamber, (s.a.v.) tecvîdle okumayı emrederken, tecvide uyulmadan okumayı da yasaklamıştır.
Bu konuda; "Nice Kur'an okuyanlar vardır ki, Kur'an onlara lânet eder" (Muhammed Mekkî, Nihâyetü'l-Kavli'l-Müfîd, 8) demişlerdir.
İbn Mes'ud' (r.a.) "Kur'an'ı tecvîd ile okuyun, güzel seslerle onu süsleyin ve Arapça kurallara uygun olarak okuyun" (İbnü'l-Cezerî, en-Neşr fî Kıraati'l-Aşr,) şeklindeki sözleri de tecvîde uyma konusunda Sahabenin titizliğini göstermesi açısından önemlidir.
Fahri Kâinat efendimiz (s.a.v.) ilk nazil olan ayeti kerimler, şöyle başlamaktadır.
"Yaratan Rabbinin adıyla oku. O insanı bir kan pıhtısından yarattı. Oku! Rabbin, kalemle öğreten, insana bilmediğini bildiren en büyük kerem sahibidir" (Alak Suresi.1-5)
İlk inen ayeti kerimelerin inananları okumaya, öğrenmeye, yazmağa ve araştırmaya çağırması ilim için büyük teşvik mesajı taşır.
Cebrail (a.s.) Efendimiz (s.a.v.) ‘e Kur’an-ı Kerimi tecvit’li meharici huruf’lu Kureyş lehçesine göre getirmiştir.
İşte Kur’an-ı Kerimi güzel okumakta ancak tecvid kuralları öğrenip uygulamak ve meharici huruf, harfleri (harflerin ağızdan çıkışları) çıkararak okumakla olur.
Karabaş tecvid’ kitabının başında ağız şeması vardır. Hangi harf, ağzın hangi bölgesinden çıkacağını gösterir.
Mesela: Dudaktan ‘3’ tane harf çıkar, و : م : ب:-harfleridir: Kur’an-ı Kerim okurken, ötrelerde vavlarda dudaklar öne toplanır. Bunların dışında hiçbir zaman dudaklar öne toplanmaz.
Özetle söylenecek olursa; tecvidin konusu, Kur'an-ı Kerim-in kelimelerini oluşturan harfler; gayesi de, Kur'an-ı Kerim’i hatasız ve güzel bir şekilde okumaktır.
Her işin bir ehli olduğu gibi “meharici- huruf” il mininde bir ehli var. İlim kendi ehlinden okumak lazım.
Allahumme salli ala Muhammed’in ve ala ali Muhammed
